Kto i dlaczego jak maluje graffiti, czyli kim są graficiarze?

W historii sztuki termin „graffiti” oznacza „nazwę zbiorczą rodzaju technik i działania artystycznego, polegającego na wyskrobywaniu lub malowaniu obrazów, podpisów, słów lub rysunków, które są umieszczane na ścianach budynków w przestrzeni publicznej bądź prywatnej”. W znaczeniu potocznym jednak przekaz tego słowa zawężony został do malarstwa farbą w sprayu.

Zwyczaj pisania po murach celem przekazania określonych treści miał swoje początki już w czasach starożytnych gdy na budynkach Aten nagminnie pojawiały się napisy ośmieszające lub krytykujące niektórych polityków. Początki graffiti w dzisiejszym tego słowa znaczeniu sięgają przełomu lat 60. i 70. XX wieku, gdy popularne stały się tzw. tagi – wykonane flamastrem lub farbą stylizowane podpisy – imion lub pseudonimów ludzi, którzy w ten sposób znakowali teren. Upowszechnienie farb w sprayu sprawiło, że podpisy przerodziły się w malowidła, stały się większe, bardziej kolorowe i łatwiejsze do zauważenia. To właśnie tego typu formy stanowią graffiti w ścisłym dzisiejszym znaczeniu.

Niestety pierwsze skojarzenie, jakie u zwykłego mieszkańca miasta wywołuje słowo graffiti, to nie starannie wykonane, estetyczne malarstwo ścienne, upiększające i ożywiające miejski krajobraz, tylko krzywe bazgroły bezsensownie niszczące powierzchnie budynków, przystanków,  pociągów i przejść podziemnych. Elewacje zdewastowane przez graffiti to wciąż plaga polskich miast. Cie

rpią szczególnie właściciele posesji wyeksponowanych w miejscach publicznych: restauratorzy, hotelarze i właściciele lokali handlowych. Pomalowana elewacja zniechęca klientów i zmniejsza zyski. Graffiti, zwłaszcza to nielegalnie malowane w przestrzeni publicznej, przez jednych traktowane jest jako akt wandalizmu, przez innych – jako forma sztuki. Walka z tego rodzaju wandalizmem jest trudna i kosztowna.

Z badań wynika, że największą grupę malujących graffiti stanowią młodzi ludzie w wieku do 20 lat. Z psychologicznego punktu widzenia, graffiti dla nich jest jednym ze sposobów na osiągnięcie kilku celów. Przede wszystkim przesuwa granice tego, co jest postrzegane jako dopuszczalne przez praktycznie wszystkie autorytety (w tym autorytet prawa), i z pewnością "oddziela" malującego od systemu władzy. Jest sposobem na pozostawienie widocznego i publicznie dostrzegalnego znaku. Oferuje ponad to wejście do stosunkowo ekskluzywnej i niejawnej "grupy" młodych ludzi, którzy nie mają innego sposobu na skuteczne zaistnienie publicznie, ale którzy czują znaczną potrzebę, aby być zauważonym i zaprezentować swoje niezadowolenie, a jednocześnie nie dać się złapać. Malowanie graffiti wyzwala również specjalny rodzaj emocji, która polega na angażowaniu się w mało ryzykowne, ale za to bardzo rytualne, zachowanie antyspołeczne, które daje również możliwość współzawodnictwa artystycznego i ma jednocześnie ogromny negatywny wydźwięk (przecież głównym przejawem  dojrzewania jest chęć pokazania „środkowego palca” dorosłym i generalnie całemu społeczeństwo).

Istnieje wiele odmiennych rodzajów i technik wykonywania graffiti, których jasne rozgraniczenie nie zawsze jest możliwe gdyż często przenikają się one nawzajem. Generalnie techniki malowania graffiti można podzielić na dwa rodzaje tzw. malowanie „z ręki”, a więc za pomocą samych farb - najczęściej klasycznie, farbą w spray`u, ale również przy pomocy pędzla i  przy użyciu farby akrylowej. Drugim rodzajem jest malowanie przy użyciu specjalnie do tego celu przygotowanych szablonów, które przykłada się do ściany i pokrywa wolne obszary farbą - najczęściej w spray`u.

Ten rodzaj malowania graffiti szczególnie często wykorzystywany jest w celu manifestacji politycznej - rzadziej w celach komercyjnych. Szybkość kopiowania sprawia, że graffiti szablonowe jest niemal wyłącznie stosowane przez artystów „nielegalnych”. Jeśli chodzi o środki używane do tworzenia graffiti, w większości przypadków graffiti malowane są farbami w sprayu. Używane są również inne substancji: kleje (naklejki), pasty do butów, szminki, markery, flamastry itp.

Graffiti może przybierać różne formy. Może to być tzw. „ writing lub tagowanie” które jest obecnie najczęściej spotykaną i najbardziej rozpoznawalną formą graffiti stanowiącą niejako podstawowe znaczenie tego słowa. Writing jest to pismo (litery i znaki) które jest najistotniejszym elementem kompozycji, która ma służyć malującemu do przedstawienia swojego artystycznego wyrazu. Głównym celem może być rozpropagowanie swojego pseudonimu/imienia i zdobycie przez to popularności. Inną formą graffiti jest tzw.: „scratching” polegający na wydrapywaniu tagów na szklanych lub plastikowych powierzchniach przy użyciu ostrych narzędzi lub papieru ściernego. Technika zapewnia dłuższą żywotność obrazu i jest dużo trudniejsza do usunięcia niż writing.

Grafitti, w jakiejkolwiek formie nie byłoby malowane budzi duże kontrowersje i przez społeczeństwo jest odbierane najczęściej jako czysty wandalizm; warstwa artystyczna nie jest dostrzegana.

Zobacz także jak za pomocą środków AGS usunąć grafiti z powierzchni NIEzabezpieczonych?

Polecamy pełny system produktów do usuwanie i ochrona przed graffiti.